De meeste sprookjes die we als kind lezen, eindigen met een huwelijk en die ene befaamde zin. Geen wonder dat we ons hele leven streven naar dat o zo gewenste geluk. De vraag die elk sprookje oproept is natuurlijk: wat gebeurt er daarna? Geluk, het ene moment lijkt het onbereikbaar en dan is het weer dichtbij. Leef je pensioen is nieuwsgierig naar geluk tijdens de pensioentijd. Ga je na je pensionering bewust op zoek naar wat jou voldoening geeft of valt geluk in de categorie ‘als je het nastreeft, bereik je het nooit’? We spraken met ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven over geluk op latere leeftijd. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er twee periodes zijn waarop je het gelukkigst bent: op je achttiende en na je zestigste. Ondanks afnemende gezondheid ervaar je juist na je zestigste levensjaar steeds meer levensvoldoening. Je wordt gelukkiger met wat je hebt en wie je bent. En het mooie nieuws is dat je geluk volgens de wetenschap voor een deel zelf in de hand hebt.
Die wetenschappelijke cijfers zijn natuurlijk wel mooi, maar hoe ervaren jullie dat nou eigenlijk zelf? Iedereen heeft immers rond zijn zestigste wel een rugzakje met bagage opgebouwd. De gepensioneerden Anja, Wim, Cox en Jeroen gaan met elkaar in gesprek over het thema geluk & pensioen. Bijzonder is de visie op geluk van Jeroen die ondanks tegenslag –hij verloor al vroeg zijn vrouw en zoon- toch steeds weer de kracht vindt om door te gaan. Of neem de pensioeninvulling van Wim die zich helemaal openstelt voor het leven en na zijn pensionering gegrepen werd door het beeldhouwen. Hoe verschillend deze pensionado’s ook in het leven staan, ze zijn het over één ding eens. Je komt steeds weer terug op de vraag: maar wie ben ik dan? Je moet jezelf tijdens je pensioen weer opnieuw uitvinden en op zoek naar wat jou gelukkig maakt. Een mooie gedachte vinden wij, want hoe oud of jong je ook bent, je bent nooit helemaal ‘af’.
Verder vind je in dit nieuwste ezine van Leef je pensioen weer volop inspiratie voor invulling van je pensioen, waarbij we je uitdagen om jezelf af te vragen wat jou voldoening geeft. Om je daarbij te helpen kun je een test invullen die je meer inzicht geeft in je drijfveren. Want de eerste stap naar een pensioeninvulling die bij je past, is misschien wel erachter komen wat je gelukkig maakt. Of zoals Miranda Brugman in ons ezine zegt: neem zelf de regie over je geluk. We wensen je veel lees- en kijkplezier!
De redactie van Leef je pensioen
Wandelen in de natuur is gezond voor lichaam en geest. Tijdens het wandelen train je je uithoudingsvermogen en het groen om je heen brengt je geest tot rust. En dat stemt gelukkig. Zeker nu de herfst in aantocht is, is het genieten geblazen van alle prachtige herfstkleuren en de paddenstoelen in het bos. Een echte aanrader is het natuurgebied de Schinveldse Bossen. Dit prachtige stukje ongerepte natuur vind je tussen het dorp Schinveld en de Duitse Selfkant. Tijdens de mooie vijf-sterren wandelroute wandel je door het donkere woud, langs de Roode Beek en een unieke verzameling historische Zuid-Limburgse vakwerkhuizen. Meer fraaie wandelroutes ontdekken? Lees onze tips voor NS-wandelroutes of wandelen op de Veluwe.
De herfst is een goed excuus -als je dat al nodig had- om heerlijk op de bank te ploffen met een mooie film. Van deze films krijgen we bij Leef je pensioen nooit genoeg.
Het programma Baardmannetjes van Omroep Max heeft veel los gemaakt. Vogel spotten wordt steeds populairder, onder ouderen én jongeren. Niet zo verwonderlijk misschien in deze hectische tijden, want vogels spotten is misschien wel het recept om tot rust te komen. Bij vogel spotten komt veel geduld kijken, je bent lekker buiten in beweging en tegelijkertijd is het altijd spannend welke vogels je nu weer op je tocht aantreft. Wie eenmaal oog krijgt voor het vliegend natuurschoon heeft al snel het virus te pakken. Graag eerst wat kennis opdoen? Het IVN geeft regelmatig cursussen vogel spotten.
Op zoek naar meer inzicht en sociale contacten nu je met pensioen bent? In de workshopreeks ‘POWER Veerkracht op leeftijd’ verkennen senioren met elkaar keuzes voor de toekomst. Je bekijkt je huidige situatie en wat je in de toekomst wilt. Daarbij inspireer je elkaar. In vijf workshops van de landelijke organisatie Power komen de thema’s lichaam & geest, sociale contacten, materiële situatie, arbeid & activiteiten en waarden & inspiratie aan bod. Na de workshops blijven sommige deelnemers elkaar zien, al dan niet in POWER-kringen.
Marlou van Eekelen (67) deed mee aan de workshopreeks toen haar rol als mantelzorger wegviel: “Het is doordacht opgezet en je wordt vakkundig begeleid. Er is meteen een basis van vertrouwen. Door de wisselwerking tussen de deelnemers, krijg je een veel ruimer beeld. Temeer omdat je in aanraking komt met mensen die niet uit jouw vertrouwde omgeving komen. Dat is zo verrijkend.”
Meer weten over de workshop? Kijk op powernederland.nl
Geluksprofessor Ruut Veenhoven over geluk
Emeritus hoogleraar Ruut Veenhoven onderzoekt aan Erasmus Universiteit het fenomeen geluk. We vragen hem wat geluk eigenlijk is en wat dit betekent voor je pensioentijd.
Wat is geluk?
Geluk het lijkt soms zo ongrijpbaar. Het kan in kleine dingen zitten of in de vervulling van grote dromen. Het ene moment voel je je gelukkig met wat je hebt, het andere moment kan je door tegenslag in de mineur komen. Maar wat is geluk eigenlijk? Volgens Ruut Veenhoven is geluk iets anders dan stemming of een momentopname. “Onder geluk versta ik levensvoldoening. Je kunt best een dipje hebben en toch gelukkig zijn met hoe je leven in elkaar steekt. En met name die laatste vorm van geluk is het grootst bij ouderen.”
Geluk neemt af en dan weer toe
Bij geluk is er sprake van een zogenaamde U-curve. Ruut: “Rond hun achttiende zijn de meeste mensen op hun gelukkigst. Daarna neemt het geluk langzaam maar zeker af. Het dieptepunt ligt rond de middelbare leeftijd, ondermeer omdat je dan vast zit aan kinderen en carrière. Dat kinderen afbreuk doen aan je geluk klinkt misschien een beetje cru, maar dat heeft te maken met de hoeveelheid druk die er dan op je schouders ligt. In deze fase moet je veel ballen in de lucht houden en is het vaak ook niet goed mogelijk om je leven anders in te richten als het niet meer bevalt. Maar er ligt genoeg moois in het vooruitschiet: rond je zestigste gaat het weer de goede kant op en op je 73e ben je zelfs gelukkiger dan ooit. Het eerste jaar dat mensen met pensioen zijn, zie je vaak een zogenaamde pensioendip. Mensen moeten wennen aan de overgang en een nieuwe invulling vinden. Dat duurt vaak even. Maar daarna zie je dat mensen opkrabbelen en gelukkiger zijn dan voor hun pensioen.”
Waar word je gelukkig van?
Mensen associëren ouder worden over het algemeen niet met iets positiefs. Er zitten natuurlijk ook nadelen aan een latere levensfase. Op latere leeftijd krijg je vaker te maken met verlies, een afnemende gezondheid of eenzaamheid. Dit kan er voor zorgen dat senioren zich minder gelukkig voelen. Daar staat tegenover dat je in de derde levensfase weer meer te kiezen hebt en je meestal ook wijzer bent geworden.. En gelukkig ouder worden heb je deels zelf in de hand. Uit onderzoek blijkt dat een actieve levensstijl bevorderlijk is voor geluk op leeftijd. Activiteit houdt je lichamelijk en geestelijk fit. Sociale activiteiten dragen het meeste bij aan het geluksgevoel. Wie in staat is om sociale contacten te leggen en te onderhouden, ervaart meer levensvoldoening. Daarbij leiden sociale contacten tot het ervaren van zingeving, ofwel iets kunnen betekenen voor anderen of de maatschappij. Daardoor voel je je ook gelukkiger.” Het effect van geluk op je leven moeten we niet onderschatten. “Gelukkige mensen leven langer. Zij maken gezondere keuzes en hebben een beter immuunsysteem waardoor ze minder snel ziek worden,” aldus de hoogleraar.
Houd je geluk bij
Ruut: “Een tool die je kan helpen om meer inzicht te krijgen in vergroten van je geluk is de Gelukswijzer. Met deze wetenschappelijke tool vergelijk je je eigen geluk met het geluk van andere mensen in dezelfde omstandigheden. Met de directe feedback uit het geluksdagboek kun je je gedrag sturen en actief werken aan je geluk.” Kijk voor meer info op de www.gelukswijzer.nl.
De gepensioneerden Wim , Anja, Cox en Jeroen geven elk op hun eigen manier invulling aan hun pensioen. Met elkaar gaan ze in gesprek over pensioen en wat hen gelukkig maakt in deze levensfase.
De gepensioneerden Wim , Anja, Cox en Jeroen geven elk op hun eigen manier invulling aan hun pensioen. Met elkaar gaan ze in gesprek over pensioen en wat hen gelukkig maakt in deze levensfase.
Wim: Toen ik net met pensioen ging, zei iemand tegen mij: als je ramen en deuren openhoudt, komt er altijd wel iets voorbij. Dat klopt heel erg. Je moet jezelf openstellen voor de dingen die voorbij komen.
Anja: Ja klopt, je moet zelf aan de slag. Er komt niemand aan de deur vragen of je ergens aan mee zou willen doen. Je moet zelf openstaan voor dingen en meedoen , anders gebeurt er niks. Ik houd ervan om zelf de regie te hebben.
Cox: Ik heb me niet voorbereid op mijn pensioen. Toen ik op zoek ging naar wat ik wilde doen vond ik het belangrijk om weer iets op te kunnen bouwen. Dat doe ik nu als coach voor brugklassers en als bestuurlid voor diverse organisaties. En dan zit ik niet alleen maar te vergaderen. Nee, ik wil echt iets zien ontstaan.
Jeroen: Ik heb me juist tijdens mijn werk al voorbereid op mijn pensioentijd. Er komt zoveel langs, je kunt grasduinen in wat je wilt gaan doen na je pensioen. Niemand hoeft eenzaam te zijn of zich te vervelen als je echt wilt, want er ligt toch heel veel aan jezelf.
Anja: Ik zorg voor voldoende variatie. Ik ben vanuit mijn coaching altijd op zoek naar balans, maar ik weet tegelijkertijd dat die balans niet bestaat. Er is altijd een moment waarop je uit balans bent. Nu heb ik even niet zo druk en soms weer heel erg druk.
Wim: Hoe ervaar je het dan dat je het nu minder druk hebt?
Anja: Dat is voor mij niet gewoon. Ik heb het gevoel dat ik me verveel . Je kunt wel je tijd invullen, maar niet met onzinnige dingen. Ik wil mijn tijd invullen met zinnige dingen en dat is soms wat lastiger om te vinden.
Anja
Anja
Anja : Ik vind geluk een beladen term. Het is een soort van streven dat je nooit zal bereiken. Ik mediteer wel, maar dat doe ik niet om er gelukkiger van te worden. Geluk verdwijnt weer en dan komt het weer. Als ik terugkijk naar mijn leven kan ik zeggen dat ik geluk heb gehad met een goede gezondheid. Dat heb ik niet in de hand gehad. Je hebt geluk voor een deel wel in de hand, je moet zelf dingen ondernemen. Maar voor een ander deel ook helemaal niet.
Cox: Dat zijn twee definities van geluk hè: geluk hebben en gelukkig zijn. Het leven gaat altijd in fasen, pieken en dalen. Studeren was lang leve het geluk. Tijdens mijn werk van wethouder moest er veel. Maar als er dan iets dan lukt, de gemeenteraad neemt iets aan, dan heb je weer zo’n moment van geluk. Als advocaat had ik vaak het gevoel van moeten. Ik was gelukkig toen ik ermee stopte.
Wim: Geluk is moeilijk te definiëren. Het is een chemisch proces. Als ik kijk naar de geluksmomenten voor mijn pensioen en na mijn pensioen, dan kom ik er toch op uit dat het aantal geluksmomenten nu een stuk groter is. Toen ik pas met pensioen was dacht ik: wat is dit geweldig, ik kan doen wat ik wil. We hadden het financieel goed. En nu door allerlei fysieke omstandigheden begint dat een beetje terug te draaien.
Jeroen: Ik deed voor ik met pensioen ging een cursus ter voorbereiding. Ik merkte dat ik toch al een voorsprong had op anderen die het pensioen meer laten overkomen. Dat goed willen voorbereiden is deel van mijn karakter.
Cox: Doe jij nou ook weleens een keer iets plotseling? Je komt zo goed georganiseerd over en bedachtzaam. Wat dat betreft ben ik een geweldige losbol.
Jeroen : Haha, als een van mijn kinderen hier zou zitten en je zou vragen typeer pa nou eens even, dan zouden ze inderdaad zeggen dat ik alles structureer. Dat klopt, dat is een deel van jezelf. Maar door die goede voorbereiding heb ik wel ontdekt wat ik wil doen.
Wim: Mijn geluksmomenten zitten nou vaak in de momenten dat ik denk dat had ik nou totaal niet verwacht. En dat is ook geweldig.
Jeroen: Er zijn wel verrassingen, maar ik zoek ze niet zo op. Je moet ook dingen omzetten. Ik ben chauffeur geworden van de wensambulance. Dus ik rijd ernstig zieke mensen. Hiermee probeer ik het overlijden van mijn eigen vrouw om te zetten naar iets positiefs. Op ieders pad komen dingen die je kunt doen. Tijdens een huwelijk versmelt je toch deels met elkaar. Als de ander wegvalt, moet je je afvragen wat jij wilt. Het helpt je om op te schrijven wat je leuk vindt. Op een gegeven moment ben ik in het stapeltje gaan grasduinen en heb daar dingen uitgepikt.
Anja: Ervaar jij meer geluksmomenten voor of na je pensioen Jeroen?
Jeroen: Hele moeilijke vraag. Over een maand herdenken we dat vijf jaar geleden mijn zoon op hele jonge leeftijd is overleden. Wat is geluk met al dat verlies? Misschien zou je geluk kunnen noemen dat je zelf de mogelijkheden benut om niet stil te blijven staan. Om het positieve te blijven zien.
Anja: Misschien moet je er ook helemaal niet naar willen streven, gelukkig zijn.
Wim: Waarom niet?
Anja: Omdat je het leven niet in de hand hebt. Je laat het voor een deel op je afkomen. Geluk is meebewegen met het leven. Je hebt het in je om het te benutten. Ik heb de overtuiging dat iedereen die veerkracht in zich heeft. Iedereen heeft een rugzak. Achteraf denk je, hoe ben ik er doorheen gekomen. Voor een deel zit die veerkracht in je en je leert het ook door levenservaring, niet uit een boekje.
Jeroen
Jeroen
Groepsinterview
Groepsinterview
Wim: Ik streef wel naar geluk. Ik hoop dat ik zoveel mogelijk in harmonie met mezelf kom. Sinds ik met pensioen ben, heb ik kanten van mezelf ontdekt die ik nog niet benutte. Ik was altijd een druk baasje, maar met het beeldhouwen is er eindelijk tijd voor reflectie. Het is compleet anders dan mijn baan. Fysiek, maar in mentaal opzicht ook. Je wordt voortdurend met jezelf geconfronteerd. Het begint al met een steen kopen. Welk type steen neem ik, neem ik een grote of een kleine en waarom dan? Tijdens het maken ben je voortdurend bezig met wat doe ik eigenlijk met die steen. Soms heb ik het idee nu ga ik dit en dit maken, maar soms ook helemaal niet. Ik laat me door het toeval bepalen.
Anja: Die vraag die jij jezelf met het beeldhouwen stelt herken ik. Wie ben jij dan eigenlijk, wat wil jij, los van iedereen om je heen. Ik heb een lieve man, kinderen en kleinkinderen. Maar toch kom je elke keer terug op de vraag: wie ben ik dan. Je moet jezelf telkens weer opnieuw uitvinden. Dat moet als je 38 bent, maar ook als 65 bent. Dat vind ik een uitdaging. Maar ook mooi. Je hebt er wel meer tijd voor als je met pensioen bent. Ik geef en gun mijzelf die tijd nu ook.
Jeroen: Je komt ook terug op wat geef je en wat krijg je. Ik vond zingen heel leuk en deed dat in een koor. Maar door vervelende bestuursleden kwam ik niet verder in niveau. Ik dacht, ik hou ermee op. Dan komt er wel weer wat anders waar voor mij meer uitdaging in zit.
Wim: Ja, je zegt nu je met pensioen bent gemakkelijker: ik schei ermee uit wanneer het je geen voldoening geeft. Dat kon tijdens het werkende leven niet. Je bent vrijer om te kiezen en wat anders te doen.
Jeroen: Als ik zie in welke patronen mijn kinderen zitten met werk, boodschappen, kinderen, schema’s en sociale contacten. Zo’n drukte! Het wil niet zeggen dat wij het niet ook druk kunnen maken, maar je hebt nu wel de keuze of het genoeg is geweest of juist leuk is. Tenminste , zo vergaat het mij.
Cox: Ik vind het gewoon heerlijk die vrijheid, je moet geen dingen gaan doen die je tegenstaan.
Anja: Vanuit je verantwoordelijkheidsgevoel moet je ook in deze levensfase soms dingen…
Cox: Natuurlijk, dat heb ik ook in mijn vrijwillige bestuursfuncties.
Anja: Ik heb ook een oude moeder. Die generatie is niet gewend om diepgaande gesprekken te voeren. Ze is het leven wel zat. Dat triggert mij wel om goed na te denken. Ze is voor mij een spiegel. Wat is mijn nut? Fysiek heb je dingen niet in de hand. Nut is voor mij wel belangrijk, maar ik hoef ook niet alles te doen met een resultaat voor ogen. Ik kan ook wel eens denken, ik doe dit omdat ik het leuk vind. Prestaties en resultaten zijn voor mij niet zo belangrijk meer.
Cox
Cox
Wim: Door de kunstwereld ben ik in een hele andere omgeving terecht gekomen met nieuwe sociale contacten. Vrienden en kennissen zijn nu heel belangrijk. Hoe is dat voor jullie?
Jeroen: Ja, enorm belangrijk. Het maakt je ook onafhankelijker van je kinderen en familie. Je mag best leunen, maar je moet het wel zelf doen. Ik ben zeven jaar geleden naar deze omgeving verhuisd. Ik had genoeg aan werk en een paar dingen hier. Toen ik de vrijheid kreeg na mijn pensioen heb ik die ook gebruikt om mijn netwerk op te bouwen. Ik ben hierin zelf ook actief geweest, anders kets je alles af. Het is soms wel moeilijk om goede mensen te ontmoeten die jou ook feedback geven.
Anja: Ik ben me er heel erg bewust van hoe belangrijk het is om als je ouder wordt je netwerk dichterbij te halen. Je zoekt mensen in je eigen omgeving.
Wim: Ja, een sociaal netwerk is ontzettend belangrijk. Naarmate je ouder wordt, is het moeilijker om weer een netwerk op te bouwen in een nieuwe omgeving.
Cox: Ik ga elke donderdag als ik gesport heb naar mijn stamcafé. Ik heb in de kroeg laatst vreselijk veel pret gehad. Dan ben je even heel erg vrolijk haha.
Jeroen: Haha, ja zoiets geeft je een leuke kick.
Anja: Lachen doet een mens wel goed. Humor is belangrijk. Dat is wel iets wat je meekrijgt van huis uit. De kunst van het relativeren.
Jeroen: Ik probeer veerkracht bij mezelf te zoeken.
Anja: Ja bij jezelf en toch heb je ook anderen nodig om daarmee in contact te komen. Soms raken dingen in jezelf ondergesneeuwd. Door er met anderen over te praten, komt er weer van alles bovendrijven.
Jeroen en Anja zijn aangesloten bij Power, Veerkracht op Leeftijd (powernederland.nl). Cox aan Gilde Wageningen. Houd onze website Leef je Pensioen goed in de gaten, want binnenkort verschijnen de persoonlijke verhalen van deze vier pensionado’s online!
Wim
Weet jij al precies wat jou voldoening geeft nu je met pensioen bent of ben je je nog volop aan het oriënteren. Doe de test en ontdek waar jij plezier uithaalt in deze nieuwe levensfase!
Weet jij al precies wat jou voldoening geeft nu je met pensioen bent of ben je je nog volop aan het oriënteren. Doe de test en ontdek waar jij plezier uithaalt in deze nieuwe levensfase!
Je hebt niet alles in het leven in de hand. Toch kan zelfkennis bijdragen aan een gelukkige pensioentijd. Maar hoe weet je wat jou gelukkig maakt? Volgens Miranda Brugman van prachtigeverhalen.nl zitten de antwoorden verborgen in je levensverhaal.
Miranda houdt van de prachtige verhalen die senioren vertellen. Door goed naar hun verhaal te luisteren, helpt ze mensen die met pensioen zijn te zoeken naar wat hen gelukkig maakt. Uit hun levensverhaal en uit persoonlijkheidsmodellen destilleert zij de diepste drijfveer en kwaliteiten van mensen. “Door goed te kijken welke activiteiten optimaal passen bij je drijfveren en talenten, ga je op zoek naar een invulling van je pensioen die goed bij je past. En dat maakt je gelukkiger. Voordat je je dus zomaar in allerlei activiteiten stort, kan het zinvol zijn stil te staan bij wat jou drijft als mens. De een haalt voldoening uit mensen helpen, terwijl de ander het liefst mooie dingen creëert”, aldus Miranda.
Ineens is het stil
Met pensioen gaan betekent afscheid nemen van je werkende leven en tegelijkertijd de start van een nieuwe levensfase. De impact is vaak groter dan mensen van tevoren denken. Miranda: “Ik hoor van mensen die met pensioen gaan: ineens was het stil. Als je werk wegvalt, valt er ook een stuk betekenis weg in je leven. Juist dat betekenisvol zijn en er toe doen is voor mensen zo belangrijk. Iedereen wordt er gelukkiger van als je met je talenten iets kunt betekenen voor anderen.”
Dromen waarmaken
Wat wil ik eigenlijk en wat kan ik? De levensvragen die je jezelf tijdens je pensioentijd stelt, komen in elke levensfase naar boven. Ook rond je dertigste levensjaar kun je je afvragen waar je met je leven heen wilt. Wil je kinderen of misschien een heel andere loopbaan? Toch zijn de omstandigheden rond je 60e vaak anders. Miranda: “Mensen die met pensioen zijn, hebben vaak minder te verliezen. In financieel opzicht zijn ze onafhankelijker dan vroeger. De kinderen zijn groot. Je draagt dus minder verantwoordelijkheden. Het is dan gemakkelijker om helemaal voor een droom te gaan. Sommige mensen die naar mij toe komen hebben hun hele leven lang een droom gekoesterd, maar niet waargemaakt. Ik kijk dan samen met hen hoe ze hun droom kunnen verwezenlijken.”
Jouw levensverhaal
Lang niet iedereen weet hoe het pensioen in te vullen of heeft een lang gekoesterde droom. Sommigen bereiden zich heel goed voor op deze overgang, anderen wachten af. Juist dan is je levensverhaal een waardevolle tool volgens Miranda. “Ik merk dat senioren graag hun verhaal willen vertellen. Naarmate je ouder wordt, ontwikkel je je als persoon. In deze levensfase zijn de scherpe kanten van je persoonlijkheid vaak wat afgesleten door het leven. Je gaat dingen in een breder perspectief zien. Door je levensverhaal te vertellen en het beantwoorden van persoonlijkheidsvragen, krijg je zicht op waar voor jou de focus ligt. Daarmee krijg je de sleutel in handen tot activiteiten die echt bij je passen. Zo neem je de regie over je eigen geluk. Inzicht kan je echt een boost geven. Het maakt je sterker om naar buiten te treden.”
Duurzaam geluk
Geluk bestaat volgens Miranda niet alleen uit kortstondige geluksmomenten. “Ik heb het over duurzaam geluk doordat je doet wat bij je past. Sommigen zeggen: we willen nu doen waar we zin in hebben. Maar dat hangt af van je situatie. Als je partner is weggevallen, is het soms lastiger om dat in je eentje te doen. Dan is het fijn om te weten wat jou voldoening geeft. Wat je ook wilt doen, betrek in ieder geval je omgeving bij je zoektocht naar zinvolle invulling van je pensioen. Vertel je partner, familie of vrienden waar je mee bezig bent, wat jou drijft en waar je naar op zoek bent. Begrip van anderen heb je nodig. Als ze je begrijpen, kunnen anderen geven wat je nodig hebt om op je best te zijn.”
Tips van Miranda
Ga je met pensioen? Deze gouden tips helpen je verder.
1 Bereid je goed voor op je pensioentijd. Niet alleen financieel, maar juist ook emotioneel.
2 Wacht niet te lang met de zoektocht naar wat je wilt doen.
3 Zorg voor een betekenisvolle daginvulling.
4 Investeer in jezelf en in anderen.
